Bước đầu tiên trong phân tích chi phí lợi ích là xác định xem ai là đối tượng có vị thế trong phân tích. Có nghĩa là ai là người có quyền hưởng lợi cũng như ai là người có nghĩa vụ phải chịu trách nhiệm chi trả cho các chi phí. Vấn đề vị thế quyết định góc nhìn của phân tích. Nó có thể có tác động lớn đến các tính toán lợi ích chi phí.
Trong lý thuyết kinh tế, ai cũng đều có vị thế: nên đưa phúc lợi xã hôị của tất cả những ai là đối tượng điều chỉnh của một chính sách vào phân tích bất kể họ sống ở đâu, họ giàu hay nghèo, đã được sinh ra hay sẽ sinh ra ở đâu. Sở dĩ như vậy là bởi lý thuyết kinh tế không được gắn kết tốt với những tính toán thể chế, nhất là các tính toán luật pháp. Các vấn đề về vị thế thường xuất hiện trước hết là trong quá trình đo lường các ý kiến, thứ hai là trong các ước tính thực tế.
Các vấn đề vị thế thực tế nhất thiết phải là các vấn đề chính trị. Chúng cũng là những vấn đề liên quan đến tư pháp. Phần lớn các phân tích chi phí lợi ích thường được tiến hành trên vị thế quốc gia. Kết quả là chúng không tính đến vị thế của người nước ngoài. Song nhìn từ góc độ mang tính địa phương nhiều hơn cũng xuất hiện một vấn đề tương tự. Hãy tưởng tượng một tình huống thực tế trong đó một cơ quan hay chính quyền thành phố triển khai một dự án. Nếu một CBA được tiến hành trên vị thế của cơ quan đó, có thể là chỉ có các thành viên của cơ quan đó hoặc lợi ích của cơ quan đó có vị thế trong phân tích. Lúc đó, chỉ có chi phí và doanh thu của cơ quan đó là cần phải tính đến. Nếu thay vào đó, CBA được tiến hành ở góc độ toàn thành phố thì các cư dân của thành phố đó cũng như chính quyền thành phố đó có vị thế. Một cách lý tưởng, nên có một vị thế mang tính toàn cầu hay phổ thông. Có như vậy, lợi ích của người dân trong thành phố đó, các thành phố lân cận hay ở một nơi nào đó mới được tính đến. Song điều này thường là không thực tế hay không nhất quán với lợi ích của người tiến hành phân tích.
Xuất phát điểm tiến hành phân tích CBA (hay ai có vị thế) nên được nêu một cách rõ ràng và áp dụng một cách nhất quán trong suốt quá trình nghiên cứu. Giả dụ như hãy tưởng tượng rằng một thị trấn đang xem xét việc xây dựng một bệnh viện. Quyết định xây bệnh viện mới này sẽ dẫn đến tình trạng một bệnh viện khác ở vùng lân cận phải ngừng hoạt động. Nếu các cư dân của vùng lân cận đó được coi là có vị thế thì nên đưa lợi ích mà họ có được từ bệnh viện mới vào chi phí của việc mất đi một bệnh viện cũ hơn và gần hơn. Một nhà phân tích bất hảo có thể sẽ tìm cách chỉ đưa vào một trong các chi phí chứ không phải là tất cả.
Chương này sẽ đề cập đến vấn đề vị thế trước hết là theo nghĩa truyền thống. Tức là xem xét tác động của việc mở rộng hay thu hẹp diện đối tượng có lợi ích trong việc thực hiện dự án. Tiếp đó, chúng ta sẽ xét đến các vấn đề phân phối trong CBA như một dạng câu hỏi đặc biệt về vị thế. Cuối cùng, chúng ta sẽ mở rộng diện nghiên cứu để tính đến tác động của dự án đối với con cháu chúng ta. Chúng ta cũng xem xét vấn đề ban vị thế cho những đứa trẻ tuy chưa được sinh ra song đã được hưởng lợi ích mà dự án đem lại cũng như gánh chịu hậu quả nó gây ra.
Trong lý thuyết kinh tế, ai cũng đều có vị thế: nên đưa phúc lợi xã hôị của tất cả những ai là đối tượng điều chỉnh của một chính sách vào phân tích bất kể họ sống ở đâu, họ giàu hay nghèo, đã được sinh ra hay sẽ sinh ra ở đâu. Sở dĩ như vậy là bởi lý thuyết kinh tế không được gắn kết tốt với những tính toán thể chế, nhất là các tính toán luật pháp. Các vấn đề về vị thế thường xuất hiện trước hết là trong quá trình đo lường các ý kiến, thứ hai là trong các ước tính thực tế.
Các vấn đề vị thế thực tế nhất thiết phải là các vấn đề chính trị. Chúng cũng là những vấn đề liên quan đến tư pháp. Phần lớn các phân tích chi phí lợi ích thường được tiến hành trên vị thế quốc gia. Kết quả là chúng không tính đến vị thế của người nước ngoài. Song nhìn từ góc độ mang tính địa phương nhiều hơn cũng xuất hiện một vấn đề tương tự. Hãy tưởng tượng một tình huống thực tế trong đó một cơ quan hay chính quyền thành phố triển khai một dự án. Nếu một CBA được tiến hành trên vị thế của cơ quan đó, có thể là chỉ có các thành viên của cơ quan đó hoặc lợi ích của cơ quan đó có vị thế trong phân tích. Lúc đó, chỉ có chi phí và doanh thu của cơ quan đó là cần phải tính đến. Nếu thay vào đó, CBA được tiến hành ở góc độ toàn thành phố thì các cư dân của thành phố đó cũng như chính quyền thành phố đó có vị thế. Một cách lý tưởng, nên có một vị thế mang tính toàn cầu hay phổ thông. Có như vậy, lợi ích của người dân trong thành phố đó, các thành phố lân cận hay ở một nơi nào đó mới được tính đến. Song điều này thường là không thực tế hay không nhất quán với lợi ích của người tiến hành phân tích.
Xuất phát điểm tiến hành phân tích CBA (hay ai có vị thế) nên được nêu một cách rõ ràng và áp dụng một cách nhất quán trong suốt quá trình nghiên cứu. Giả dụ như hãy tưởng tượng rằng một thị trấn đang xem xét việc xây dựng một bệnh viện. Quyết định xây bệnh viện mới này sẽ dẫn đến tình trạng một bệnh viện khác ở vùng lân cận phải ngừng hoạt động. Nếu các cư dân của vùng lân cận đó được coi là có vị thế thì nên đưa lợi ích mà họ có được từ bệnh viện mới vào chi phí của việc mất đi một bệnh viện cũ hơn và gần hơn. Một nhà phân tích bất hảo có thể sẽ tìm cách chỉ đưa vào một trong các chi phí chứ không phải là tất cả.
Chương này sẽ đề cập đến vấn đề vị thế trước hết là theo nghĩa truyền thống. Tức là xem xét tác động của việc mở rộng hay thu hẹp diện đối tượng có lợi ích trong việc thực hiện dự án. Tiếp đó, chúng ta sẽ xét đến các vấn đề phân phối trong CBA như một dạng câu hỏi đặc biệt về vị thế. Cuối cùng, chúng ta sẽ mở rộng diện nghiên cứu để tính đến tác động của dự án đối với con cháu chúng ta. Chúng ta cũng xem xét vấn đề ban vị thế cho những đứa trẻ tuy chưa được sinh ra song đã được hưởng lợi ích mà dự án đem lại cũng như gánh chịu hậu quả nó gây ra.
Thông tin
| Các bạn xem thêm bài viết từ File đính kèm bên dưới nha! |  |
