Nửa chừng xuân là một tiểu thuyết luận đề trình bày cuộc xung đột giữa hai phái mới và cũ về vấn đề tự do kết hôn. Kết thúc tạm thời là sự thắng thế của phái cũ (Bà Án) và thái độ cao thượng của phái mới (Mai và Lộc) nguyện “vì người khác mà hi sinh ái tình cùng hạnh phúc”.
“Nhân vật chính của cuốn truyện là Mai, con một nhà nho (cụ Tú Lãm) khảng khái, khoáng đạt. Cha chết đi thì của cải cũng khánh kiệt. Mai phải lo tiền ăn học cho em trai là Huy đang học năm thứ 3 trường Trung học Bảo hộ. Trên một chuyến xe lửa, nàng tình cờ gặp Lộc là con một vị quan, bạn cũ của cha nàng. Lộc say mê cái đẹp dịu dàng của Mai nên tìm cách giúp đỡ nàng. Hai người yêu nhau. Lộc rủ Mai lên Hà Nội thuê nhà chung sống với Huy. Nhưng bà Án, mẹ Lộc, không cho phép chàng chính thức hóa cuộc hôn nhân vụng trộm. Bà tìm cách lợi dụng tính đa nghi của con trai để đuổi Mai đi trong khi nàng đã có thai... Hai chị em ra đi thì gặp được một người đàn bà bình dân (bà Cán) tận tình giúp đỡ. Nàng vui lòng chịu khổ làm nghề bán hàng quà để có tiền nuôi em và nuôi con. Tuy giận Lộc, nàng vẫn một lòng thủ tiết. Trong khi Huy bịnh, nàng còn được một gái giang hồ (Diên) tỏ lòng thương yêu. Nàng khước từ lời xin lập gia đình của một bác sĩ (Minh) đã hết lòng chữa cho em khỏi bệnh, và của họa sĩ Bạch Hải đã thuê nàng làm mẫu trong một thời gian.
Sau khi đỗ bằng Cao đẳng tiểu học. Huy được bổ làm giáo học tại Phú Thọ, Mai cùng em, con trai (Ái) và người lão bộc trung thành (ông Hạnh) sống một cuộc đời bình thản. Nàng cố quên người cũ. Về phần Lộc, chàng mắc mưu li gián của mẹ, vui lòng lấy con một vị tuần phủ rồi đi làm tri huyện. Nhưng vợ chàng đẻ được hai đứa con gái đều chết cả. Bà Án lo lắng đi lễ chùa, bói quẻ thẻ bà xin được nối đường tử tức của con bà. Bà hỏi chuyện Lộc về Mai. Sau khi dò hỏi, Lộc mới được biết nàng vẫn một lòng giữ “tiết sạch giá trong” và hiện đương sống với em. Bà Án tới Phú Thọ định bắt cháu về nhưng không được. Lộc viết thơ xin lỗi Mai. Hai người gặp nhau, Mai vẫn còn yêu Lộc nhưng nhất định khước từ cuộc tái hợp. Nàng bày tỏ cho chàng một quan niệm nhân sinh lí tưởng: hi sinh ái tình và hạnh phúc riêng cho kẻ khác, cho xã hội. Lộc vui vẻ hứa sẽ cách mạng đời sống theo quan niệm cao đẹp của nàng”.
“Nhân vật chính của cuốn truyện là Mai, con một nhà nho (cụ Tú Lãm) khảng khái, khoáng đạt. Cha chết đi thì của cải cũng khánh kiệt. Mai phải lo tiền ăn học cho em trai là Huy đang học năm thứ 3 trường Trung học Bảo hộ. Trên một chuyến xe lửa, nàng tình cờ gặp Lộc là con một vị quan, bạn cũ của cha nàng. Lộc say mê cái đẹp dịu dàng của Mai nên tìm cách giúp đỡ nàng. Hai người yêu nhau. Lộc rủ Mai lên Hà Nội thuê nhà chung sống với Huy. Nhưng bà Án, mẹ Lộc, không cho phép chàng chính thức hóa cuộc hôn nhân vụng trộm. Bà tìm cách lợi dụng tính đa nghi của con trai để đuổi Mai đi trong khi nàng đã có thai... Hai chị em ra đi thì gặp được một người đàn bà bình dân (bà Cán) tận tình giúp đỡ. Nàng vui lòng chịu khổ làm nghề bán hàng quà để có tiền nuôi em và nuôi con. Tuy giận Lộc, nàng vẫn một lòng thủ tiết. Trong khi Huy bịnh, nàng còn được một gái giang hồ (Diên) tỏ lòng thương yêu. Nàng khước từ lời xin lập gia đình của một bác sĩ (Minh) đã hết lòng chữa cho em khỏi bệnh, và của họa sĩ Bạch Hải đã thuê nàng làm mẫu trong một thời gian.
Sau khi đỗ bằng Cao đẳng tiểu học. Huy được bổ làm giáo học tại Phú Thọ, Mai cùng em, con trai (Ái) và người lão bộc trung thành (ông Hạnh) sống một cuộc đời bình thản. Nàng cố quên người cũ. Về phần Lộc, chàng mắc mưu li gián của mẹ, vui lòng lấy con một vị tuần phủ rồi đi làm tri huyện. Nhưng vợ chàng đẻ được hai đứa con gái đều chết cả. Bà Án lo lắng đi lễ chùa, bói quẻ thẻ bà xin được nối đường tử tức của con bà. Bà hỏi chuyện Lộc về Mai. Sau khi dò hỏi, Lộc mới được biết nàng vẫn một lòng giữ “tiết sạch giá trong” và hiện đương sống với em. Bà Án tới Phú Thọ định bắt cháu về nhưng không được. Lộc viết thơ xin lỗi Mai. Hai người gặp nhau, Mai vẫn còn yêu Lộc nhưng nhất định khước từ cuộc tái hợp. Nàng bày tỏ cho chàng một quan niệm nhân sinh lí tưởng: hi sinh ái tình và hạnh phúc riêng cho kẻ khác, cho xã hội. Lộc vui vẻ hứa sẽ cách mạng đời sống theo quan niệm cao đẹp của nàng”.
