Thẩm định viên trong tương lai cũng là chuyên gia bất động sản
Trong thế kỉ vừa qua thế giới đã chứng kiến những thay đổi to lớn, những thay đồi phần lớn là do sự phát triển của công nghệ làm thay đổi lối sống, phương pháp làm việc, vui chơi và giải trí. Cũng như bất cứ nghề nào khác, nghề Thẩm định giá cũng đang đứng trước những thách thức và thay đổi này. Vấn đề căn bản đang đặt ra cho các Thẩm định viên là họ phải thay đổi vai trò của mình như thế nào để phù hợp và giữ được khả năng cạnh tranh. Trong khi chưa dự đoán được môi trường mới sẽ đòi hỏi cái gì và làm cách nào để họ có thể trau dồi những kĩ năng để thích nghi với yêu cầu này. Điều này bao gồm việc mở rộng kiến thức sáng tạo và đổi mới lại vừa gắn chặt với nền kinh tế toàn cầu. Với những đặc điểm này, liệu các nhà thẩm định viên hoặc các chuyên gia bất động sản có thể tiếp tục đóng một vai trò quan trọng trong ngành bất động sản tương lai?
Theo cách nhìn truyền thống thì Thẩm định viên là một người có chuyên môn, chuyên gia cung cấp dịch vụ tư vấn vể những vấn đề liên quan đến giá trị bất động sản. Do môi trường thay đổi, cạnh tranh và vận động nhanh chóng, nên chức năng này đang ngày càng phải cải biến. Giả định ở đây là các Thẩm định viên có thể không tiếp tục giữ vai trò là người cung cấp dịch vụ thẩm định giá nữa mà là những chuyên gia có khả năng tư vấn hàng loạt những vấn đề rộng lớn liên quan đến bất động sản. Ở đây cũng phác họa ra sự phát triển của giáo dục đào tạo về lĩnh vực bất động sản từ khi bắt đầu đến nay và nó có tác động như thế nào đến hành trang của các Thẩm định viên. Thẩm định giá bắt đầu là một nghề hình thành ở các nước thuộc khối liên hiệp Anh và quá trình đào tạo tập trung nhiều vào việc trang bị cho các Thẩm định viên những kĩ năng cần thiết để trở thành chuyên gia giỏi. Cùng với môi trường kinh doanh thay đổi, đặc biệt là do công nghệ và toàn cầu hóa, những định hướng đào tạo như thế có thể không đáp ứng đầy đủ. Các Thẩm định viên cần phải hiểu biết nhiều hơn ngoài kiến thức về thẩm định giá. Mong muốn của khách hàng cũng đã thay đổi và môi trường kinh doanh trở nên cạnh tranh hơn. Điều đó là những nhân tố thúc đẩy các Thẩm định viên phải kiểm tra lại hành trang và vai trò của mình.
Theo cách nhìn truyền thống thì Thẩm định viên là một người có chuyên môn, chuyên gia cung cấp dịch vụ tư vấn vể những vấn đề liên quan đến giá trị bất động sản. Do môi trường thay đổi, cạnh tranh và vận động nhanh chóng, nên chức năng này đang ngày càng phải cải biến. Giả định ở đây là các Thẩm định viên có thể không tiếp tục giữ vai trò là người cung cấp dịch vụ thẩm định giá nữa mà là những chuyên gia có khả năng tư vấn hàng loạt những vấn đề rộng lớn liên quan đến bất động sản. Ở đây cũng phác họa ra sự phát triển của giáo dục đào tạo về lĩnh vực bất động sản từ khi bắt đầu đến nay và nó có tác động như thế nào đến hành trang của các Thẩm định viên. Thẩm định giá bắt đầu là một nghề hình thành ở các nước thuộc khối liên hiệp Anh và quá trình đào tạo tập trung nhiều vào việc trang bị cho các Thẩm định viên những kĩ năng cần thiết để trở thành chuyên gia giỏi. Cùng với môi trường kinh doanh thay đổi, đặc biệt là do công nghệ và toàn cầu hóa, những định hướng đào tạo như thế có thể không đáp ứng đầy đủ. Các Thẩm định viên cần phải hiểu biết nhiều hơn ngoài kiến thức về thẩm định giá. Mong muốn của khách hàng cũng đã thay đổi và môi trường kinh doanh trở nên cạnh tranh hơn. Điều đó là những nhân tố thúc đẩy các Thẩm định viên phải kiểm tra lại hành trang và vai trò của mình.
Sự phát triển của việc đào tạo ngành bất động sản
Giáo dục đào tạo về bất động sản đã có từ đầu thế kỷ 20 ở một số các trường đại học thuộc Vương quốc Anh và thậm chí từ cuối thế kỷ 19, ở Mỹ. Bằng cử nhân về quản lý bất động sản của trường Đại học Tổng hợp London có từ năm 1918.
Ở Mỹ, khóa học đầu tiên về bất động sản ở bậc cao đẳng được dạy ở trường Đại học Wisconsin năm 1892.
Ở các nước khác, sự phát triển của chương trình đào tạo chuyên môn về bất động sản ở các trường Đại học nói chung đã xuất hiện từ khi kết thúc chiến tranh thế giới thứ 2. Bằng cấp về bất động sản ở Singapore (tại trường đại học Tổng hợp quốc gia Singapore – NUS) bắt đầu có từ năm 1968. Tuy vậy, chỉ đến cuối những năm 70 và 80 Ôxtraylia và Niu di lân mới có các bằng cấp về bất động sản mặc dù các nước này thực sự đã tổ chức những khóa học có bằng cấp về thẩm định giá và kinh tế đất đai từ trước đó rất lâu.
Trong khi ở Mỹ các trường kinh doanh nhìn chung đều có các chương trình đào tạo về bất động sản và do đó đặt trọng tâm vào vấn đề kinh doanh, thì đào tạo về bất động sản ở các nước thuộc liên hiệp Anh có hai đặc điểm phân biệt: Thứ nhất là tính chất đa nghề của các môn học. Ví dụ nghề giám định được đào tạo tập trung vào năm lĩnh vực: Thẩm định giá, luật, kinh tế học, kiến trúc xây dựng và qui hoạch, nhằm trang bị những hiểu biết rộng lớn về những vấn đề liên quan đến bất động sản. Nói cách khác, không như các ngành nghề khác như luật và kỹ sư, là những đơn ngành áp dụng cho các lĩnh vực khác nhau, nghề bất động sản là một lĩnh vực áp dụng đa nghề (nhiều chuyên ngành). Đặc điểm thứ hai là sự nhấn mạnh về sự thành thạo chuyên môn, đặc biệt là về thẩm định giá.
Ở Mỹ, khóa học đầu tiên về bất động sản ở bậc cao đẳng được dạy ở trường Đại học Wisconsin năm 1892.
Ở các nước khác, sự phát triển của chương trình đào tạo chuyên môn về bất động sản ở các trường Đại học nói chung đã xuất hiện từ khi kết thúc chiến tranh thế giới thứ 2. Bằng cấp về bất động sản ở Singapore (tại trường đại học Tổng hợp quốc gia Singapore – NUS) bắt đầu có từ năm 1968. Tuy vậy, chỉ đến cuối những năm 70 và 80 Ôxtraylia và Niu di lân mới có các bằng cấp về bất động sản mặc dù các nước này thực sự đã tổ chức những khóa học có bằng cấp về thẩm định giá và kinh tế đất đai từ trước đó rất lâu.
Trong khi ở Mỹ các trường kinh doanh nhìn chung đều có các chương trình đào tạo về bất động sản và do đó đặt trọng tâm vào vấn đề kinh doanh, thì đào tạo về bất động sản ở các nước thuộc liên hiệp Anh có hai đặc điểm phân biệt: Thứ nhất là tính chất đa nghề của các môn học. Ví dụ nghề giám định được đào tạo tập trung vào năm lĩnh vực: Thẩm định giá, luật, kinh tế học, kiến trúc xây dựng và qui hoạch, nhằm trang bị những hiểu biết rộng lớn về những vấn đề liên quan đến bất động sản. Nói cách khác, không như các ngành nghề khác như luật và kỹ sư, là những đơn ngành áp dụng cho các lĩnh vực khác nhau, nghề bất động sản là một lĩnh vực áp dụng đa nghề (nhiều chuyên ngành). Đặc điểm thứ hai là sự nhấn mạnh về sự thành thạo chuyên môn, đặc biệt là về thẩm định giá.
Sự phát triển của ngành bất động sản
Ngành bất động sản có thể được định nghĩa một cách đơn giản là một lĩnh vực kinh tế liên quan đến các sản phẩm và dịch vụ bất động sản. Cung cấp diện tích và các tiện nghi cũng như đầu tư vào lĩnh vực này là công việc kinh doanh cốt yếu của các nhà kinh doanh bất động sản và các nhà đầu tư. Quá trình sáng tạo ra các giá trị này được tôn thêm thông qua việc cung cấp các dịch vụ về bất động sản bao gồm làm đại diện và tiếp thị, thẩm định giá, quy hoạch, tư vấn và quản lý tài sản và các tiện nghi. Trong khi bản thân các sản phẩm và dịch vụ cơ bản lại không thay đổi qua thời gian, thì cơ cấu và tổ chức của ngành cũng như môi trường kinh doanh các sản phẩm và dịch vụ đó đã thay đổi rất nhiều. Hãy nhìn từ góc độ đầu tư, bất động sản hiện nay là một bộ phận chủ yếu trong danh mục đầu tư cả về chủng loại và đa dạng hóa thị trường. Tự góc độ các công ty, thì bất động sản đã chuyển từ vai trò phụ thành một bộ phận hợp thành cña quá trình ra quyết định và lập kế hoạch của công ty. Từ góc độ dịch vụ, thì ngày nay khách hàng muốn có dịch vụ trọn gói từ việc lập kế hoạch, nghiên cứu tính khả thi của dự án đến việc thẩm định giá và tiếp thị.
Hai yếu tố chủ yếu của sự thay đổi tác động đến lĩnh vực bất động sản đó là sự phát triển nhanh chóng của công nghệ và sự mở cửa của các nền kinh tế dẫn tới xu hướng toàn cầu hóa. Công nghệ thay đổi nhanh chóng dẫn đến sự bùng nổ thông tin, internet là một ví dụ về vấn đề này. Các dịch vụ bất động sản vốn dựa trên cơ sở của các thông tin bây giờ lại đứng trước tình trạng tràn ngập thông tin do có thể nhập vào các cơ sở dữ liệu lớn hơn và hàng loạt các phương tiện máy tính hỗ trợ để thu thập, phân tích và phổ biến thông tin. Kết quả là sự cạnh tranh mạnh hơn và khách hàng đòi hỏi nhiều hơn. Điều này có nghĩa các Thẩm định viên cần phải kiểm tra lại vai trò của mình, chẳng hạn như khả năng cạnh tranh với nhau. Như vậy, các Thẩm định viên coi nhiệm vụ của mình chỉ là những người vận dụng thông tin thì đã bị lỗi thời, bởi vì người ta có thế kiếm được dữ liệu về mua bán và các thông tin trên thị trường mà không phải trả tiền. Các Thẩm định viên sử dụng cùng các thông tin mà khách hàng cũng có thể kiếm được, do đó thẩm định viên cần tìm cách bổ sung và thậm chí sáng tạo ra giá trị trong các dịch vụ của mình.
Hai yếu tố chủ yếu của sự thay đổi tác động đến lĩnh vực bất động sản đó là sự phát triển nhanh chóng của công nghệ và sự mở cửa của các nền kinh tế dẫn tới xu hướng toàn cầu hóa. Công nghệ thay đổi nhanh chóng dẫn đến sự bùng nổ thông tin, internet là một ví dụ về vấn đề này. Các dịch vụ bất động sản vốn dựa trên cơ sở của các thông tin bây giờ lại đứng trước tình trạng tràn ngập thông tin do có thể nhập vào các cơ sở dữ liệu lớn hơn và hàng loạt các phương tiện máy tính hỗ trợ để thu thập, phân tích và phổ biến thông tin. Kết quả là sự cạnh tranh mạnh hơn và khách hàng đòi hỏi nhiều hơn. Điều này có nghĩa các Thẩm định viên cần phải kiểm tra lại vai trò của mình, chẳng hạn như khả năng cạnh tranh với nhau. Như vậy, các Thẩm định viên coi nhiệm vụ của mình chỉ là những người vận dụng thông tin thì đã bị lỗi thời, bởi vì người ta có thế kiếm được dữ liệu về mua bán và các thông tin trên thị trường mà không phải trả tiền. Các Thẩm định viên sử dụng cùng các thông tin mà khách hàng cũng có thể kiếm được, do đó thẩm định viên cần tìm cách bổ sung và thậm chí sáng tạo ra giá trị trong các dịch vụ của mình.
Triển vọng
Trong khi những tác động của công nghệ và toàn cầu hóa đến ngành bất động sản nói chung và nghề thẩm định giá nói riêng có thể chưa nhận thức đầy đủ, các thẩm định viên phải bắt đầu nghiên cứu xem trong tương lai có họ vai trò gì và họ phải bắt đầu chuẩn bị cho vai trò đó như thế nào.
Thứ nhất, các thẩm định viên cần phải được trang bị những kiến thức chuyên môn khác ngoài kiến thức về thẩm định giá. Về vấn đề này, tính chất đa chuyên ngành của các khóa học về bất động sản là một điểm mạnh. Việc đào tạo các thẩm định viên bao gồm các kiến thức về kinh tế và tài chính, về tiếp thị và quản lý. Trong khi các thẩm định viên nói chung được xác định bởi chuyên môn của họ về thẩm định giá, thì trên thực tế việc đào tạo đa chuyên môn, họ cũng là chuyên gia về bất động sản. Do đó các thẩm định viên có thể trở thành những người làm được nhiều việc khác nhau và có thể mở rộng dịch vụ của họ để đáp ứng nhiều loại nhu cầu của khách hàng. Hai là, các thẩm định viên cần phải cần mẫn và linh hoạt. Vì môi trường luôn thay đổi, các thẩm định viên phải luôn điều chỉnh để đáp ứng nhu cầu luôn thay đổi. Nếu không tiếp nhận công nghệ mới và luật cạnh tranh mới thì sẽ sớm bị thất bại. Ba là, các Thẩm định viên cần phải sáng tạo, có khả năng nghĩ ra cách bổ sung thêm và sáng tạo ra giá trị nhằm đón đầu sự cạnh tranh. Và sự cạnh tranh này không chỉ bởi các thẩm định viên khác mà còn bao gồm cả những đối tượng khác như các nhà phân tích tài chính, các nhà tư vấn quản lý…
Để chuẩn bị cho những điều này cần phải chú trọng những lĩnh vực then chốt sau đây có liên quan đến mục tiêu đào tạo đối với các thẩm định viên trong tương lai.
Thứ nhất, các thẩm định viên cần phải được trang bị những kiến thức chuyên môn khác ngoài kiến thức về thẩm định giá. Về vấn đề này, tính chất đa chuyên ngành của các khóa học về bất động sản là một điểm mạnh. Việc đào tạo các thẩm định viên bao gồm các kiến thức về kinh tế và tài chính, về tiếp thị và quản lý. Trong khi các thẩm định viên nói chung được xác định bởi chuyên môn của họ về thẩm định giá, thì trên thực tế việc đào tạo đa chuyên môn, họ cũng là chuyên gia về bất động sản. Do đó các thẩm định viên có thể trở thành những người làm được nhiều việc khác nhau và có thể mở rộng dịch vụ của họ để đáp ứng nhiều loại nhu cầu của khách hàng. Hai là, các thẩm định viên cần phải cần mẫn và linh hoạt. Vì môi trường luôn thay đổi, các thẩm định viên phải luôn điều chỉnh để đáp ứng nhu cầu luôn thay đổi. Nếu không tiếp nhận công nghệ mới và luật cạnh tranh mới thì sẽ sớm bị thất bại. Ba là, các Thẩm định viên cần phải sáng tạo, có khả năng nghĩ ra cách bổ sung thêm và sáng tạo ra giá trị nhằm đón đầu sự cạnh tranh. Và sự cạnh tranh này không chỉ bởi các thẩm định viên khác mà còn bao gồm cả những đối tượng khác như các nhà phân tích tài chính, các nhà tư vấn quản lý…
Để chuẩn bị cho những điều này cần phải chú trọng những lĩnh vực then chốt sau đây có liên quan đến mục tiêu đào tạo đối với các thẩm định viên trong tương lai.
Thay đổi chương trình giảng dạy
Chương trình giảng dạy về bất động sản cần phải luôn luôn cập nhật để phản ánh những thay đổi trong ngành kinh doanh bất động sản cũng như trong môi trường kinh doanh. Trong lĩnh vực thẩm định giá và tài chính, ngoài những kiến thức chủ đạo đang ngày càng có xu thế đưa thêm các chủ đề về thị trường vốn, thị trường tài chính, vì việc đầu tư bất động sản có những hình thức mới. Thực vậy, những chủ đề như chiến lược về bất động sản của công ty, tổ chức thành tập đoàn bất động sản, quản lý rủi ro, phân bố tài sản, cổ phần hóa và đầu tư bất động sản quốc tế là những bộ phận rất quan trọng trong chương trình giảng dạy về bất động sản hiện nay. Sự phát triển này cũng một phần vì mối đe dọa đang tăng của các nghề khác đi vào hoạt động trong lĩnh vực bất động sản. Thông qua việc đưa vào các chủ đề về tài chính sẽ giúp cho những người tốt nghiêp về chuyên ngành bất động sản có kiến thức ngang bằng với các đối tác chuyên về tài chính và kinh doanh.
Ngoài những kiến thức chủ đạo, chương trình giảng dạy về bất động sản cũng cần phải nghiên cứu một cách nghiêm túc về việc đưa vào những môn học ngoài chuyên ngành. Trên thực tế, suy nghĩ hiện nay là các nhà chuyên môn tổng hợp với những kiến thức làm việc tốt về nhiều lĩnh vực kinh doanh và có nhiều mối quan hệ là những người được chuẩn bị tốt hơn với những thay đổi vì họ có khả năng áp dụng kiến thức không chỉ trong một lĩnh vực kinh doanh mà có thể tham gia vào tất cả các hoạt động của các công ty, vì công nghệ trở nên tương đồng và đang bộc lộ những hợp đồng mới giữa các lĩnh vực kinh doanh khác nhau. Do đó ngoài khả năng cốt lõi chương trình giảng dạy về bất đông sản cần phải bao hàm các yêu cầu về đào tạo tổng hợp cũng như lựa chọn những chuyên ngành khác nhằm giúp học viên có tầm nhìn rộng hơn. Tương tự như tại các trường đại học ở Mỹ, những yêu cầu tổng hợp cần phải có sự kết hợp khoa học tự nhiên và khoa học xã hội nhằm tạo ra sự cân bằng về mọi phương diện. Cho phép sinh viên lựa chọn những môn học theo sự quan tâm của họ cũng sẽ giúp mở rộng sự quan tâm của họ ngoài chuyên môn chính. Ngoài những môn học có thể được lựa chọn đơn thuần vì ý thức cá nhân và sự tự phát triển, các môn khác như ngôn ngữ có thể có ích cho sinh viên có ý định làm việc ở nước ngoài.
Ngoài những kiến thức chủ đạo, chương trình giảng dạy về bất động sản cũng cần phải nghiên cứu một cách nghiêm túc về việc đưa vào những môn học ngoài chuyên ngành. Trên thực tế, suy nghĩ hiện nay là các nhà chuyên môn tổng hợp với những kiến thức làm việc tốt về nhiều lĩnh vực kinh doanh và có nhiều mối quan hệ là những người được chuẩn bị tốt hơn với những thay đổi vì họ có khả năng áp dụng kiến thức không chỉ trong một lĩnh vực kinh doanh mà có thể tham gia vào tất cả các hoạt động của các công ty, vì công nghệ trở nên tương đồng và đang bộc lộ những hợp đồng mới giữa các lĩnh vực kinh doanh khác nhau. Do đó ngoài khả năng cốt lõi chương trình giảng dạy về bất đông sản cần phải bao hàm các yêu cầu về đào tạo tổng hợp cũng như lựa chọn những chuyên ngành khác nhằm giúp học viên có tầm nhìn rộng hơn. Tương tự như tại các trường đại học ở Mỹ, những yêu cầu tổng hợp cần phải có sự kết hợp khoa học tự nhiên và khoa học xã hội nhằm tạo ra sự cân bằng về mọi phương diện. Cho phép sinh viên lựa chọn những môn học theo sự quan tâm của họ cũng sẽ giúp mở rộng sự quan tâm của họ ngoài chuyên môn chính. Ngoài những môn học có thể được lựa chọn đơn thuần vì ý thức cá nhân và sự tự phát triển, các môn khác như ngôn ngữ có thể có ích cho sinh viên có ý định làm việc ở nước ngoài.
Tính sáng tạo và sự nhạy bén kinh doanh
Để thích ứng với sự thay đổi thì cần phải chuyển từ việc phổ biến thông tin sang nắm vững khái niệm có tác dụng như con đường dẫn tới tính sáng tạo. Nói cách khác, chuyển từ mô hình dạy sang mô hình học. Trong mô hình học mục đích của việc đào tạo ở các trường đại học không phải là truyền đạt kiến thức mà tạo ra môi trường và kinh nghiệm cho häc viên tìm tòi và xây dựng kiến thức cho bản thân họ. Cần phải nhấn mạnh vào khả năng của học viên về hòa nhập, phân tích, đổi mới, tổng hợp hóa, trao đổi thông tin, cùng làm việc với người khác với những kiến thức cơ sở và kinh nghiệm khác nhau hơn là thông tin 1 chiều từ giảng viên cho học viên. Trong giảng dạy về bất động sản có những ứng dụng thực tế, có những khái niệm liên ngành rộng thì nên khuyến khích việc học chủ động và quá trình cùng giải quyết vấn đề. Điều này giúp phát triển tư duy có phê phán và khả năng xác định những vấn đề cần mở rộng những giải pháp thực tế vào những tình huống thực của đời sống.
Trong khi các hệ thống giáo dục đã thừa nhận tầm quan trọng của việc đề nghị học viên suy nghĩ ra ngoài vấn đề, các trường cũng đang khuyến khích häc viên hướng suy nghĩ vào lập kế hoạch kinh doanh. Trong nền kinh tế mới, các Thẩm định viên cũng như các nhà chuyên môn khác phải đổi mới để giữ được khả năng cạnh tranh. Trong khi những kinh nghiệm là vô giá đặc biệt là theo quan điểm của các Thẩm định viên nhưng nó không nên kìm nén sự táo bạo mới.
Trong khi các hệ thống giáo dục đã thừa nhận tầm quan trọng của việc đề nghị học viên suy nghĩ ra ngoài vấn đề, các trường cũng đang khuyến khích häc viên hướng suy nghĩ vào lập kế hoạch kinh doanh. Trong nền kinh tế mới, các Thẩm định viên cũng như các nhà chuyên môn khác phải đổi mới để giữ được khả năng cạnh tranh. Trong khi những kinh nghiệm là vô giá đặc biệt là theo quan điểm của các Thẩm định viên nhưng nó không nên kìm nén sự táo bạo mới.
Thẩm định viên và chuyên gia bất động sản
Vậy thì trong tương lai các thẩm định viên có đồng nhất với các chuyên gia bất động sản hay không? Từ sự trao đổi và bàn luận ở trên, đó là câu trả lời rất rõ ràng. Điều đó có nghĩa là các Thẩm định viên không thể chỉ tập trung vào các chức năng hẹp của công việc thẩm định giá mà phạm vi các dịch vụ của họ rộng hơn nhằm bao quát được các vấn đề liên quan đến lĩnh vực kinh doanh bất động sản. Họ còn phải đổi mới tìm kiếm thị trường mới và tạo ra thế mạnh cạnh tranh bằng việc nắm bắt lấy công nghệ và toàn cầu hóa. Nói cách khác, trong khi các thẩm định viên tiếp tục cung cấp các dịch vụ thẩm định giá như là nghề kinh doanh của họ, thì cẩn phải xem xét việc cung cấp, quá trình và giao nhận dịch vụ trong điều kiện nền kinh tế mới và môi trường kinh doanh đang thay đổi.
Lương Thị Tâm (VVFC) - Tham khảo tài liệu nước ngoài
